Πέμπτη 12 Δεκεμβρίου 2013

Μόνο μια λέξη θα αλλάζαμε σήμερα στο κείμενο του συναδέλφου Νίκου Καλτσά:

Ο Τηλέμαχος είναι πια απών.


Πήγαμε όλοι οι παλιοί συνάδελφοι να τον ξεπροβοδίσουμε: και συνταξιούχοι και της Εφημερίδας των Συντακτών και της Ελευθεροτυπίας. 

Είχε ήλιο, βροχή κι ένα λαμπρό ουράνιο τόξο...


Βουρλιώτες                  02/12/13
Για τον Αρη Καπλανίδη από το Ναζλί της Μικράς Ασίας

«Ο καλύτερος Βουρλιώτης είναι κρεμασμένος από δέντρο». Η ατάκα του Τηλέμαχου Βαρίκα, προϊσταμένου στο τμήμα της Διόρθωσης στην «Ελευθεροτυπία», συνοδευόταν από ένα πονηρό χαμόγελο και πάντα απευθυνόταν σε μένα γιατί ήξερε πως -λόγω καταγωγής- θα «τσιμπήσω».

Μετά τις πρώτες φορές αντιμετώπιζα την πρόκληση προετοιμασμένος. «Τηλέμαχε» του έλεγα, διαβασμένος πλέον, «από τα Βουρλά, τις αρχαίες Κλαζομενές, καταγόταν ο φιλόσοφος Αριστομένης».

«Εξεστι Κλαζομενίοις ασχημονείν» συνέχιζε εκείνος χαμογελαστός και απτόητος, «και δεν το λέω εγώ, οι Σπαρτιάτες το έλεγαν».

«Στα Βουρλά γεννήθηκε ο Σεφέρης» αντέτεινα εγώ, βέβαιος πως ένα Νόμπελ Λογοτεχνίας θα τον έκανε να σωπάσει.

«Είναι η εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα» μου απαντούσε γαλήνιος, διασκεδάζοντας με τον εκνευρισμό μου.

Ο Τηλέμαχος είναι πια συνταξιούχος, εγώ είμαι στην «Εφ.Συν.», όμως αν συνεχίζαμε να δουλεύουμε μαζί, δύο νέα πρόσωπα της επικαιρότητας θα έδιναν καινούργια επιχειρήματα στο αθώο του πείραγμα και στον αφελή τοπικισμό μου.

Βουρλιώτες ονομάζονται και οι δύο, άρα είναι πιθανό οι οικογένειές τους να κρατάνε από τη μικρασιάτικη πόλη. Ο ένας είναι τραγουδιστής. Εκπροσωπεί ένα μουσικό υβρίδιο της ελληνικής hip-hop σκηνής, συμφιλιωμένο με αμήχανες αντιγραφές αμερικάνικων βιντεοκλίπ και με παρουσία σε νυχτερινές πίστες της παραλιακής. Ο Νίκος Βουρλιώτης δεν δίστασε να καλύψει χηρεύουσα θέση σε μουσικό σχήμα στο πλάι του Νότη Σφακιανάκη, παρά τις γνωστές δηλώσεις του τελευταίου.

Ο άλλος είναι αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου. Τα συνήθη σχόλια για βραδύτητα ή ολιγωρία της ελληνικής Δικαιοσύνης δεν βρήκαν αντίκρισμα στο έργο του. Ο Χαράλαμπος Βουρλιώτης αποφάσισε άμεσα και με γενναιότητα να αντιμετωπίσει τη Χρυσή Αυγή ως εγκληματική οργάνωση.

Πάντως, μία φορά η «διαφωνία» με τον Τηλέμαχο είχε λήξει με ισοπαλία. Ηταν όταν παρενέβη ένας άλλος συνάδελφος, ο Κώστας Χατζηκωστής. Κύπριος ο Χατζηκωστής, επομένως ουδέτερος· σταματήσαμε και οι δύο για να τον ακούσουμε: «Ξεχνάτε τον Ελευθέριο Βενιζέλο…». «Σπουδαίος, αλλά δεν ήταν Βουρλιώτης» βιάστηκα να του απαντήσω. «Ναι, αλλά ήταν εκείνος που είχε πει ότι “ο άντρας κάνει τη γενιά κι όχι η γενιά τον άντρα”».

Νίκος Καλτσάς


Σάββατο 7 Δεκεμβρίου 2013

ΔΕΚΑΤΑ, Τ.35, ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ 2013 // ΧΡΕΟΣ, ΤΟ ΓΝΩΣΤΟ ΚΑΙ ΤΟ


Kυκλοφόρησε το φθινοπωρινό τεύχος των (δε)κάτων  αφιερωμένο  στο  ΧΡΕΟΣ σε όλες τις έννοιες και διαστάσεις του


Κατερίνα Ζαρόκωστα, Χρέος
Κ. Π. Καβάφης, Θερμοπύλες
J. C. Polychroniou, Η τραγωδία της Ελλάδας
Γιάννης Στρούμπας, "Επανανοηματοδότηση" της "επαναδιαπραγμάτευσης"
Αγγελική Σιδηρά, Χρέος ιερό    Affonso Romano de Sant' Anna, Πώς γίνεται να πληρωθεί το χρέος
Διαμαντής Μπασαντής, Χρέος στον Όμηρο   Κωνσταντίνος Μπούρας, Χρέος και Ελευθερία
Κλαίτη Σωτηριάδου, Το χρέος      Μηνάς Ε. Βιντιάδης, Πάλμα ντε Μαγιόρκα   Γιώργος Μπλάνας, Χρέος
Έρευνα: Όταν ακούτε τι λέξη χρέος τι σας έρχεται στο νου;
Κώστας Βούλγαρης, Έλσα Κορνέτη, Λίλυ Εξαρχοπούλου, Χρύσα Φάντη, Παναγιώτης Φραντζής, Γιούλη Βολανάκη, Λέλη Μπέη, Πάνος Μαυρομμάτης, Ρίβα Λάββα, Ειρήνη Παπακυριακού
Χρήστος Οικονόμου, Χρέους εγκώμιον      Ναζίμ Χικμέτ, Το πιο περίεργο πλάσμα   

Ρήγας Καππάτος, Χρέη και υποχρεώσεις   Μάκης Ανδρονόπουλος, Ο άνθρωπος που νίκησε την Τράπεζα
 Κώστας Χατζηαντωνίου,  Το χρέος και ο τόκος

Επισημαίνω επίσης πέραν του πολύπλευρου αφιερώματος, ένα αιρετικό κείμενο του Στάθη Γουργουρή για τη μετάφραση των ποιημάτων του Καβάφη και την πρόσληψή του διεθνώς, που είχε συμπεριληφθεί στην εκδήλωση του Κύκλου Ποιητών στο Μέγαρο για τον ποιητή.


Συμπεριλαμβάνεται κι ένα δικό μου ποίημα και όπως συμβαίνει τόσο συχνά στους διορθωτές που πασχίζουν να εξαλείψουν τα λάθη, αλλά αυτά τους βγάζουν τη γλώσσα κοροϊδευτικά, είναι παρατονισμένος ο τίτλος του.


        ΙΟΥΛΙΟΣ 2012

Τo έλασσον ως μείζον                                         

Στην Αθ. Αθανασίου
Στον Λ. Μαχαιρίτσα
Στους ανθρώπους του Κοινωνικού Ωδείου

Να είσαι στη θάλασσα
και να κολυμπάς
ώρα απογευματινή
Απέραντο νερό, δροσιά,
ο ήλιος, ομαδικά παιχνίδια,
μετά παγωμένος καφές κι ένα τσιγάρο:
ο τυχερότερος των τυχερών

Να χρωστάς της Μιχαλούς:
σε τράπεζες, σχολείο, νηπιαγωγείο,
νοίκια, κοινόχρηστα και βάλε
Κι όμως, στέλνεις τα παιδιά για μουσική
στο Κοινωνικό Ωδείο δωρεάν:
ο τυχερότερος των τυχερών

Να σου χρωστάνε:
δανεικά κι αγύριστα – το ξέρεις
Πώς να απαιτήσεις από μη έχοντες;
Δεν παίρνεις στο λαιμό σου άνθρωπο για χρήμα
Παρ’ όλα αυτά τρως παγωμένο καρπούζι
αστειευόμενος με φίλους και οικείους:
ο τυχερότερος των τυχερών

Να διαβάζεις στις φυλλάδες: για τους εφήβους μας
με διαταραγμένη υγεία και ψυχή εξαιτίας της ύφεσης,
για τα «μαύρα» ή τίποτα, για τη συζήτηση περί φιλανθρωπίας
(προσοχή, φιλανθρωπία, όχι αλληλεγγύη)
Εντούτοις, χοροπηδάς μ’ ανθρώπους 5-75 χρόνων
στις κερκίδες του Καλλιμάρμαρου
ακούγοντας «αγγέλους» απ’ όλη τη Μεσόγειο:
ο τυχερότερος των τυχερών

Να είσαι μετέωρος, ανασφαλής, ραγισμένος 
Σε διαδικασία εφεύρεσης ενός γενναίου νέου εαυτού
για έναν εφεξής αφιλόξενο κόσμο
Παρά ταύτα διαβάζεις, γράφεις, σκέφτεσαι
Διεκδικείς την ανθρωπινότητά σου
εκεί ακριβώς όπου το πιθανότερο είναι να μη βρίσκεται,
σε μια ζωή στο όριο, τη γυμνή ζωή τού σήμερα:
ο τυχερότερος των τυχερών







Παρασκευή 22 Νοεμβρίου 2013

Επύλλιον σε ξ και λ

Παραδόξως, μ’ ένα ταξίδι εις την ξένην
μ’ ένα βιβλίο ξεχασμένο
μες στη μοναξιά μετά
ξαναβρίσκει κανείς, ξαναθυμάται
την καταγωγή  τη χώρα της καρδιάς του
ξεδιαλέγει τους μύθους
αναγάγει στα θεμέλια
σκοτώνει τους γονείς για να φτάσει στους προπάππους 

Παραδόξως, μακριά από το Αιγαίο
πρώτη φορά ίσως τόσο μακριά από τη θάλασσα
μα στην αχλύ της πάντα,
τόσο μακριά από τους οικείους
που κατοικούν παρ’ όλα ταύτα μέσα του,
ανακαλύπτει τη χώρα του πνεύματός του
καταχωνιασμένη  λεηλατημένη
μια πατρίδα συμβολική  ανεπαρκή βεβαίως
εγκατεστημένη στους κύκλους της αμφιθυμίας
Επιτέλους έναν τόπο
όπου μπορεί να σταθεί και να κινήσει τη ζωή του

Εξαφνα λοιπόν
ελλιμενίζεται εντός ελλειψοειδούς τροχιάς
έλλογων μυθικών σχημάτων
και ανελλιπώς ελίσσεται
ανάμεσα ανάλωση  ανάληψη  ανέλιξη
Εμβάλλεται εις τον πειρασμόν του ελληνικού ελιξηρίου

Γεννήθηκα στα Χανιά της Κρήτης και από τις πρώτες ενασχολήσεις μου ήταν το μπαλέτο (για λόγους Ορθοπεδικής) και τα γαλλικά στο Γαλλικό Ινστιτούτο της πόλης. Δυστυχώς χρειάστηκε να μετακομίσουμε στην Αθήνα στα δέκα μου, και συνέχισα στο Γαλλικό Ινστιτούτο του Παγκρατίου. Όμως, όμως εκεί τελειώνει η πρώτη σχέση μου με τα γαλλικά: η ιδιαίτερη δυσκολία μου να προσαρμοστώ στη μεγάλη πόλη, η ακόμα εντονότερη δυσκολία να ξεμάθω τα κρητικά και να μάθω τα ελληνικά, η μεγάλη απόσταση του Ινστιτούτου από τον Υμηττό όπου μέναμε, οδήγησαν τελικά –ύστερα από μεγάλους ποδαρόδρομους μόνη από και προς το Ινστιτούτο– να εγκαταλείψω τη γλώσσα.

 Όμως, όμως ευτυχώς, είχα μια δεύτερη ευκαιρία: η σύντροφος παιδικού φίλου από τον Υμηττό ήταν Γαλλίδα.  Έτσι εισέβαλε η Γαλλία ξανά στη ζωή μου. Τα παιδιά μας πήγαν μαζί στο ελληνογαλλικό λύκειο Eugène Delacroix της Αγίας Παρασκευής, η μεγάλη μου κόρη είναι φοιτήτρια της Γαλλικής Φιλολογίας. Όσο για το Παρίσι, μας φιλοξένησε δύο αξέχαστες φορές. Την πρώτη, στο Νοσοκομείο Παίδων Armand-Trousseau, για μια σοβαρή στοματοπροσωπική επέμβαση της δεύτερης κόρης μου, απολύτως επιτυχή. Τη δεύτερη, για μια παρ’ ολίγον σοβαρή επέμβαση που τελικά κατέληξε σε ελαφρά, και στην ουσία σε πολυήμερες διακοπές με τα παιδιά μας και καθημερινό περπάτημα στους δρόμους, τα πάρκα, τις πλατείες, τα μουσεία της πόλης, την Disneyland δις. Και μια επίσκεψη στην υπέροχη παραλία της Νορμανδίας, φιλοξενούμενοι από φίλους. Στη διαδρομή από το Παρίσι προς τη Νορμανδία, υπό τους ήχους της μουσικής του Θεοδωράκη που συνόδευαν τη διαδρομή μας, γεννήθηκε  το  Επύλλιον σε ξ και λ.

Εκτός από ποίημα έγινε και εικαστική εγκατάσταση από τον εικαστικό Μάνο Ποντικάκη στη Βασιλική του Αγίου Μάρκου στην έκθεση Ρίζες, που  διοργάνωσε ο ελληνογαλλικός σύνδεσμος καλλιτεχνών NAUTE, με επικεφαλής και πάλι Γαλλίδα εγκατεστημένη στην Ελλάδα.

"Τι είναι η πατρίδα" αναρωτιέται η Βερόνικα Κ. της Ελενας Χουζούρη στο βιβλίο της Δυο φορές αθώα, ένα βιβλίο-μελέτη πάνω σ' αυτό το θέμα. Η γλώσσα που σκέφτεσαι, όπως της υποδεικνύεται, η γλώσσα που ονειρεύεσαι, όπως μαρτυρούν πολλοί ξενιτεμένοι, ή η παιδική ηλικία, όπως διατείνονται συχνά; Στο ποίημα νομίζω πως, όπως τα λογοτεχνικά κείμενα εν γένει, δεν δίνω μία απάντηση, αλλά αυτοσαρκαστικά "παίζω" το παιχνίδι των ήχων και των λέξεων.

Οι μεγάλες κόρες μου, πάντως, έχουν υποσχεθεί στη μικρότερη αδελφή τους, όταν γίνει 10 ετών, να τη συνοδεύσουν στο Παρίσι.







Πέμπτη 21 Νοεμβρίου 2013



ΥΠΕΡ ΜΝΗΜΗΣ ΑΠΟΛΟΓΙΑ

 Ήταν ευτυχής συγκυρία το γεγονός ότι οι Εκδόσεις της Εστίας μου ανέθεσαν τη διόρθωση και επιμέλεια βιβλίων που άπτονται των ενδιαφερόντων μου.



Unsaved Preview Document

Πρώτα το βιβλίο Ψυχανάλυση 
και Εφηβεία 
σε επιμέλεια του ψυχίατρου, παιδοψυχίατρου και ψυχαναλυτή Γερ. Στεφανάτου, σε περίοδο που ήδη ξεψάχνιζα οτιδήποτε σχετικό με την εφηβεία.

Κι ύστερα, το βιβλίο του Π. Λουκάκου 
Η Αθέατη Οψη – Τύπος και πολιτική στη Μεταπολίτευση 
που μόλις κυκλοφόρησε.

Ο Πάνος Λουκάκος δεν έτυχε να είναι ποτέ διευθυντής μου, αν και περάσαμε από τις ίδιες εφημερίδες – σε άλλες περιόδους όμως. Τον θυμάμαι παρ’ όλα αυτά μία και μοναδική φορά, απέναντι από το γραφείο μας του 2ου ορόφου της Σωκράτους, στην «Καθημερινή». Εγώ μόλις πήγαινα, αυτός τότε έφευγε.

Ηταν τόσο σοβαρός, στενοχωρημένος, περιστοιχισμένος από συνεργάτες αλλά αμίλητος, που η εικόνα του χαράχτηκε μέσα μου. Όπως έμαθα διορθώνοντας το βιβλίο του, μόλις είχε συγκρουστεί με τον εκδότη και είχε παραιτηθεί.

Η πορεία ενός ανθρώπου του Τύπου συνήθως χαρακτηρίζεται από δύσκολες και αβέβαιες επιλογές. Για παράδειγμα, αν ο Πάνος Λουκάκος δεν είχε επιλέξει να φύγει από το κυριακάτικο «Βήμα», μένοντας ως διευθυντής σύνταξης όπως του προτάθηκε, ίσως ακόμα και σήμερα να εξακολουθούσε να βρίσκεται στο Συγκρότημα, μιας και το κυριακάτικο φύλλο επέζησε του καθημερινού. Ή, αν είχε γίνει η «Μεσημβρινή» σαββατοκυριακάτικο φύλλο, όπως είχε προφητικά προτείνει στον εκδότη τότε, βλέποντας την πορεία των εντύπων γενικότερα, θα μπορούσε σήμερα να είναι ένα από τα επιτυχημένα εβδομαδιαία φύλλα.

Αυτά όμως θα του είχαν στερήσει το ταξίδι που επακολούθησε.

Δεν μπορώ παρά να συμφωνήσω μαζί του πως σ’ αυτό το ταξίδι «τα καλύτερα χρόνια» ήταν στην «Ελευθεροτυπία», αν και αυτή η εφημερίδα ναυάγησε όπως ναυάγησε, στα βαθιά νερά της κρίσης.

Δεν μπορώ παρά να συμφωνήσω μαζί του πως για να δούμε το μέλλον μας ως Ελλάδα, οφείλουμε να μελετήσουμε και πάλι τη Μεταπολίτευση. Να ακολουθήσουμε το νήμα που συνέδεε αιτίες με αποτελέσματα, αποφάσεις ή ολιγωρίες με τις επιπτώσεις τους, παρότι ο ίδιος απλώς μας δίνει πληροφορίες (κάποιες άγνωστες, άλλες γνωστές αλλά λησμονημένες, ακόμη ακόμη και ορισμένες που μπορεί να είχαμε υποψίες ότι ίσχυαν μα δεν το γνωρίζαμε πράγματι), πληροφορίες τις οποίες καλούμαστε να συνδέσουμε.

Επί παραδείγματι: Υπάρχει άραγε σχέση ανάμεσα στο λόγο περί υπευθυνότητας του Προέδρου της Δημοκρατίας από τον Κων/νο Καραμανλή ενώπιον του τότε υπουργού Εξωτερικών Γ. Χαραλαμπόπουλου και της απόφασης (εσπευσμένης και κρυφίως οργανωμένης) ψαλιδίσματος των αρμοδιοτήτων του; Και δεν είναι ειρωνεία της τύχης το ότι ο ίδιος ο Παπανδρέου ομολογεί ότι το μεγαλύτερο λάθος του υπήρξαν αυτές οι αλλαγές;

Κι ύστερα, πέρα από τις πολιτικές των κομμάτων, δεν έχει πολύ ενδιαφέρον το πώς οι κινήσεις μεμονωμένων προσώπων, ακόμη και εντός της ίδιας παράταξης, λειτούργησαν καταλυτικά με τις πράξεις ή τις παραλείψεις τους στη διαμόρφωση του μέλλοντός μας;

Και δεν είναι ρεαλιστική και εναργής η σύνδεση του πολιτικού με το πολιτιστικό και ανθρώπινο τοπίο την οποία επιχειρεί, από τη θέση είτε του δημοσιογράφου είτε του βουλευτή Επικρατείας είτε του προϊσταμένου δημόσιου οργανισμού;

Επιπλέον, έχει μεγάλο ενδιαφέρον να γνωρίζουμε, έστω και εκ των υστέρων, τι ελέχθη και τι πράγματι έγινε, πώς τα μεγάλα λόγια δεν αποτέλεσαν βάση της πολιτικής ούτε όμως και η σιωπή (ή η λούφα) χρυσό. Με ποιες μεθόδους οι πολιτικοί χειραγώγησαν τότε (και, δεδομένων των νέων συνθηκών, χειρίζονται τώρα) πλήθη και ψήφους και συνειδήσεις. 

Οι μαρτυρίες δεν αποτελούν Ιστορία, βέβαια. Συμβάλλουν όμως με τον τρόπο τους στην ανάγνωση της Ιστορίας που πραγματοποιείται κάθε περίοδο, εμπλουτίζοντας τις αφηγήσεις που υιοθετούμε ως άτομα και ως κοινωνίες. Στη σημερινή συγκυρία, όπου πάλι καλλιεργούνται διαχωρισμοί και εκτοξεύονται αφορισμοί, οφείλουμε την ψύχραιμη ματιά και την επαναξιολόγηση των δεδομένων των πρόσφατων δεκαετιών χωρίς ιδεολογικά παραπετάσματα και ουρλιαχτά. Η πολιτική δεν είναι πλέον μόνον η τέχνη του ανέφικτου δυστυχώς, αλλά και το πεδίο όπου εκδηλώνεται ο απανθρωπισμός, είτε με βίαιο είτε με μελιστάλαχτο προσωπείο. Και αν κάτι οφείλουμε να υπερασπιστούμε, κατ’ αρχήν με τα κείμενά μας, ως καλαμαράδες αλλά και φεϊσμπουκάδες και μπλόγκερ πλέον, είναι ο ανθρωπισμός και η ευγένεια, η αλληλεγγύη, όπως την έμαθαν κάποιοι εξ απαλών ονύχων από τις οικογένειές τους, και η έγνοια για τον χαροκαμένο και κατ’ επανάληψιν λεηλατημένο τούτο τόπο. Υπέρ όλων αυτών αλλά και υπέρ μνήμης απολογία είναι νομίζω εν τέλει το παρόν βιβλίο στην παρούσα συγκυρία.

Παρασκευή 21 Ιουνίου 2013

Tρίτη φορά ξανά μπροστά σε ιατρικές εξετάσεις που προοιωνίζονται αλυσίδα προβλημάτων!! Τρεις φορές στον παιδίατρο μαζί με το παιδί, την τέταρτη μόνη για να μου τις γράψει επιτέλους. Φταίει αυτός, φταίω εγώ που δεν είμαι υστερικιά, φταίει ο ΕΔΟΕΑΠ και η Σπανοπούλου, που τα τελευταία χρόνια επειδή ζούσαμε στο Δήμο Αθηναίων δεν δικαιούμασταν εξωτερικούς γιατρούς και οδηγηθήκαμε να συρρέουμε κοπάδια στον παιδίατρο του ταμείου;;

Χρόνια ακριβώς που πέσαμε πάνω στην κρίση και την ανεργία. Ακόμη και άνθρωποι που ήμασταν τυχεροί δουλεύοντας μόνιμα σε κάποια εφημερίδα και με μισθούς της προκοπής, βρεθήκαμε απότομα στο χάος. Που ο καθένας το βίωνε όσο πιο αξιοπρεπώς μπορούσε, έτσι ώστε όταν ο αδελφός μου διάβασε κείμενο συναδέλφου απολυμένου από την Ελευθεροτυπία, ένα χρόνο σχεδόν μετά, σε ξένη εφημερίδα (στα αγγλικά βέβαια, άρα αξιόπιστο) να με πάρει τηλέφωνο και να εκφράζει έκπληκτος την απορία του, αφού κι εγώ απολυμένη από την "Ε" ήμουν...

Είμαστε η γενιά αυτών που χοροπήδησαν από χαρά όταν το '81 έφυγε η Δεξιά. Έτσι νομίσαμε. Μετά έπρεπε να δούμε τι είναι Δεξιά και τι Αριστερά, να ξεχάσουμε τι είναι Σοσιαλισμός, να ζήσουμε έπειτα την άνθηση της γκλαμουριάς και του life style, το νεοπλουτισμό μιας κοινωνίας εν γένει αγράμματης,  τη διακυβέρνηση των εξευρωπαϊσμένων τεχνοκρατών και  όλων των αμερικανοσπουδαγμένων γόνων, την περίφημη ανάληψη των Ολυμπιακών, που ξετίναξαν τα οικονομικά μας πέταλα οριστικά  (κι αυτό κάποιοι το βλέπαμε και το λέγαμε). Και τώρα, να διαπιστώνουμε, διαβάζοντας στο fb παλιούς φίλους & γνωστούς που ερίζουν ασυγκράτητοι, πως ξαναζούμε μια αναβίωση του εμφυλίου και δη προσωποποιημένου μεταξύ Τσίπρα και Κούβελα, αφού οι υπόλοιποι είναι ήδη στο πυρ το εξώτερον κι εμείς στην κοσμάρα μας.












Την πρώτη εκείνη φορά μπροστά σε ιατρικές εξετάσεις που προοιωνίζονταν αλυσίδα προβλημάτων, μια ψυχραιμία υπήρχε. Κάποια χρήματα υπήρχαν. Δεκαπέντε χρόνια πριν. Δώσαμε ρέστα. Δίναμε ρέστα επί 10 χρόνια. Αναθεωρήσαμε τον τρόπο θέασης του κόσμου και του ανθρώπου. Χάσαμε την αθωότητα και τις ψευδαισθήσεις μας, προσγειωθήκαμε αποτομότατα.

Τη δεύτερη, 2-3 χρόνια αργότερα, το παλέψαμε, βρήκαμε αξιόπιστους γιατρούς, εξαίρετους ανθρώπους, μια στο καρφί και μια στο πέταλο, διακριτικά, ψηλαφητά, με την ανάσα κρατημένη, τα καταφέραμε. Ενόσω ταυτοχρόνως δουλεύαμε, δημιουργούσαμε, εκτιθέμεθα.... 

Τώρα;;;

Τώρα εγώ συνταξιούχος (παρά τη θέλησή μου), ο σύζυγος ανασφάλιστος, μετακομίζουμε για πέμπτη φορά (στο πατρικό, όπως συνηθίζεται στα χρόνια της κρίσης), το παίζουμε ψύχραιμοι και ζούμε συμπυκνωμένη την αγωνία ενός τόπου δηωμένου. Μιας τύχης άδηλης. Μιας ελπίδας που τουλάχιστον λάμπει στα μάτια των παιδιών μας, αφού από τα δικά μας σβήνει. 

Ποιος ξέρει, μπορεί και να τα καταφέρουμε. Ή, μπορεί και όχι.



Υ.Γ.: Το ότι σήμερα πήγα στην τράπεζα και διαπίστωσα ότι ο ΕΔΟΕΑΠ μας έβαλε κάτι σαν δώρο άδειας, μου θύμισε παλιές καλές εποχές και μου πρόσφερε μια μικρή πολύτιμη βοήθεια στην ανακαίνιση που προηγείται της μετακόμισης.














Τρίτη 16 Απριλίου 2013




από τις 


ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
ΣΤΟ ΠΕΡΙΘΩΡΙΟ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ


η ενότητα


ΧΩΡΙΣ ΠΡΟΣΩΠΟ
ΧΩΡΙΣ ΧΟΡΟ
ΧΩΡΙΣ ΧΩΡΑ





Ι


Το πρόσωπό μας
προσανατολισμένο προς τους άλλους
ένα παράθυρο του εντός προς το έτερο
μια είσοδος του άλλου στο εγώ

Το πρόσωπό μας
σμιλεμένο εκ του μηδενός από χέρια αόρατα και ξένα
πώς;
πώς αντικατοπτρίζει το είναι;
πώς αντιπροσωπεύει τον εαυτό μας;

Μικρογραφία εδάφους:
πέτρα και χώμα σε λοφίσκους
κοιλάδες λιλιπούτειες
χείμαρροι
-του χρόνου μονοπάτια
απ’ τους ανέμους χαραγμένα-
ένα ηφαίστειο λέξεις
–λάβα του άγριου βάθους

Η γεωγραφία των αισθήσεων
το πρόσωπό μας




ΙΙ

Στο πρόσωπό μου συμπυκνώνεται
η συνείδηση του κόσμου

Πίσω DNA,πρωτεϊνες και αμινοξέα
υφαίνουν αθόρυβα τη ζωή μου
Στο εργοστάσιο κάτω από την όψη
τα πιστόνια ασταμάτητα ρυθμίζουν
τι είμαι και
τι δύναμαι

Ενα οικοδόμημα εγώ
με κρυφές καλωδιώσεις
που τα όρια των δυνατοτήτων μου προδιαγράφουν

Τι να ρυθμίσω;
Τι να αυξομειώσω;
Πώς την ενέργεια να κουμαντάρω;
Πώς το πρόωπό μου να ορίσω;

Το ξέρω
Και η ποίηση, κόρη της χημείας είναι
Κι ενός εργαστηρίου προϊόν, το πρόσωπό μου



ΙΙΙ
  

Φώτα σβηστά φωτίζουν
το πρόσωπο του έρωτα

Γεύεσαι το σώμα μου
Εξερευνάς ξανά και ξανά
τις πτυχές του δέρματος
τις μυρωδιές, τις καμπύλες
Διατρέχεις την υγρή επιφάνεια
με υγρή τρυφερότητα
Ταξιδεύεις μ’ ανάσες κι αναστεναγμούς τη γη μου
Οικειοποιούμαι το φύλο σου
Κατέναντι η ηβική σου χώρα στη δική μου
βυθίζονται σε μια πληρότητα ιδανική,
προς στιγμήν παντοτεινή, ανδρόγυνη

Κλέβεις το πρόσωπό μου
κι έτσι, χωρίς εγώ,
παραδίδομαι στου σώματός μας τον οίστρο 

Δανείζομαι το πρόσωπό σου
κι έτσι, με πρόσωπο διπλό
μα και κανένα,
φθάνουμε ως την πηγή

να καθαρθούμε
να βαφτιστούμε άλλη μια φορά
τα πρόσωπά μας ανανεωμένα να ενδυθούμε


ΙV

Στη θεία μανία του χορού,
πρόσωπό μου αθέατο,
ξέρω ό,τι εκείνοι βλέπουν
είμαι ένα εγώ έξω από μένα

σώμα χωρίς μάτια
που διασχίζει
του χώρου το κενό ρυθμικά
του χρόνου το διάστημα ίδια οπτασία
της μνήμης τη διάρκεια σαν ένα ατελεύτητο «παρών»
του μέλλοντος την επικράτεια σαν έκλαμψη

Κλέβω της μέθης το σχήμα
φορώ του οίστρου το παράστημα και
της γιορτής το χρώμα το λαμπρό

να βρω εμπρός τους
το χαμένο πρόσωπό μου
έτσι ολόκληρο όπως μόνο
το σώμα μου εν στύσει αποκαλύπτει


V


Ενας χορός της χώρας μου το πρόσωπο, τότε

Ένα ταγκό τσάμικο, στην αρχή:
Κεντρώοι κρυπτοφασίστες,
χαφιέδες, χωροφύλακες,
δεξιοί ξενόδουλοι, ψευτοπατριώτες,
μισαλλόδοξοι φτωχοδιάβολοι,
συνθλιμμένοι αριστεροί,
γυναίκες συλημένες

Αργότερα ένα ροκ τσιφτετέλι:
Αστοί, μικροαστοί κι αγρότες
όλοι τους μικρομεσαίοι, μικρόνοες, μικροπρεπείς
Πολτός χωρίς περηφάνια
έμποροι της γης και της ψυχής
Αντιπαροχείς έναντι πινακίου ανόδου

(Ποιους να δεχτείς
ποιους ν’ αρνηθείς
ποιο πρόσωπο του Ιανού να υιοθετήσεις;
ποιο πρόσωπο λιγότερο εφιαλτικό να εγκολπωθείς;)

Τώρα ένα new age υπερθέαμα:
Χριστιανοί αρχαιολάτρες
επαμφοτερίζοντες διανοούμενοι
ομοφυλόφιλοι του Σαββατοκύριακου
απαίδευτοι νεόπλουτοι και φανατικοί του φανατισμού
μάνατζερ και τεχνοκράτες
ανέστιοι και μαζορέτες με χλαμύδες
συνωστίζονται στην πασαρέλα
μιας χωρίς τάξεις ανισότητας
μιας ηθικολογίας χωρίς ηθική
μιας χωρίς λεβεντιά μαγκιάς
μιας χωρίς χορό χώρας






Δευτέρα 4 Μαρτίου 2013

ΣΤΟΧΑΖΕΤΑΙ Η ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ;

Στάθης Γουργουρής

Ενα πολλαπλά ενδιαφέρον κείμενο για τη λογοτεχνία και το μύθο σε μια αντιμυθική εποχή.


Βρισκόμαστε στο κεφάλαιο Η ΑΝΑΓΚΗ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΓΟΝΗ και στο υποκεφάλαιο Αντί-γονή (σελ. 252), όπου ο συγγραφέας με τη βοήθεια του κειμένου του Καστοριάδη "Αισχύλεια ανθρωπολογία και Σοφόκλεια αυτοδημιουργία του ανθρώπου" καταδεικνύει την ανάγνωση του Χάιντεγκερ προς έναν κόσμο ήδη εκεί, όπου το Είναι θα έρθει αντιμέτωπο με την ίδια του την εκκάλυψη ως "άπορο: ένα ατυχές και αδιέξοδο απόσπασμα που εσκεμμένα διαστρέφει την αρχαιοελληνική σκέψη".


Από την άποψη της αρχαιοελληνικής σκέψης, έτσι όπως αυτή αποτυπώνεται στην ποιητική κληρονομιά του Σοφοκλή, αυτός ο αβυσσαλέος κύκλος, όπου η δημιουργία συν-πίπτει με την ετερότητα (το πεδίο του εδιδάξατο), μας επιτρέπει  να συλλάβουμε, έστω και φευγαλέα, την ιδιαίτερη εκείνη ώση που οδήγησε μια κοινωνία να (επανα)συλλάβει τον εαυτό της στη μήτρα του δήμου και όχι σε εκείνη της φυλής. Σε αυτό το επίπεδο της ριζικής φαντασιακής θέσμισης, υφίσταται μια προ-λογική "θέληση"  σε ό,τι ο Σοφοκλής αποκαλεί αστυνόμους οργάς: οι θεσμοί δεν μπορούν να δημιουργηθούν και να διατηρηθούν χωρίς το πάθος του πράττειν.
Το αθηναϊκό θέατρο είναι ένας ριζικός φαντασιακός θεσμός που δραματοποιείτο πεδίο μεταξ'υ των θεσμιζόντων παθών και των θεσμισμένων κανόνων (νόμων), πεδίο το οποίο ορίζεται από τη βαθιά συνύφανση και αγωνιστικότητα της φύσης τους. Αυτό το στοιχείο συνδέει αξεδιάλυτα την τραγωδία με την πολιτική...(σελ. 254 κ.ε.)







Κυριακή 10 Φεβρουαρίου 2013


Αναϊς Νιν      




"Δεν μεγαλώνουμε απόλυτα, χρονολογικά. Μερικές φορές 

μεγαλώνουμε σε μια διάσταση, αλλά όχι σε μια άλλη· άνισα. 

Μεγαλώνουμε μερικώς. Είμαστε σχετικοί. Ωριμάζουμε σε ένα 

βασίλειο, ενώ είμαστε παιδιά σε ένα άλλο. Το παρόν, το 

παρελθόν και το μέλλον σμίγουν και μας τραβούν πίσω,

μπροστά ή μας στερεώνουν στο μέλλον. 

Είμαστε φτιαγμένοι από επίπεδα, κύτταρα, αστερισμούς."



Από τη φίλη Cleopatra Comnenos



Τρίτη 22 Ιανουαρίου 2013

 "Τέταρτο Φύλο" και Ιστορία

 

Ποιο είναι το Τέταρτο Φύλο;
Ποια η σχέση του με το ιστορικό γίγνεσθαι;



Μεταφράζω την εισαγωγή του λευκώματος THE FOURTH SEX εκδ.CHARTA
που έχει γράψει ο Φρανσέσκο Μπονάμι, τεχνοκριτικός και επιμελητής εκθέσεων



20 Μαϊου 1987.  Ο Ματίας Ραστ, 19 ετών, κάτοικος Δυτικής Γερμανίας, προσγείωσε το αεροπλάνο του στην Κόκκινη Πλατεία, πολύ κοντά στο Κρεμλίνο, χωρίς να τον εμποδίσει κανείς. Αυτό το εφηβικό κατόρθωμα οδήγησε τη σοβιετική αεράμυνα σε δίνη. Ο Γκορμπατσόφ ξαπόστειλε τους εμβρόντητους αξιωματούχους που ύστερα από χρόνια έμμονης περιφρούρησης κατά της ατομικής απειλής  έγιναν  περίγελως εξαιτίας ενός αβλαβούς μικρού Τσέσνα. Ο νεαρός Ραστ έμεινε τέσσερα χρόνια σ’ ένα σοβιετικό στρατόπεδο εργασίας και όταν τελικά επέστρεψε σπίτι τον περιγελούσαν σαν να ήταν ένας ηλίθιος που είχε φέρει τον κόσμο στο χείλος του ατομικού πολέμου, Οι γονείς του ήταν έξαλλοι ενώ ο Ματίας παρέμεινε επί μήνες μόνος, απομονωμένος από τους πάντες.
Η κίνηση αυτή του νεαρού Ραστ δεν ήταν απλώς ανόητη, ήταν ακραία πράξη ενός εφήβου, στην οποία η ανοησία και η ιδεοληψία συνδυάστηκαν σ’ ένα κοκτέιλ απίστευτης αυτοκαταστροφικής ενέργειας. Η εικόνα πολλών άλλων νεαρών που κατεδάφιζαν ή σκαρφάλωναν πάνω στο Τείχος του Βερολίνου δυο χρόνια αργότερα, έκαναν τον άθλο του Ραστ να μοιάζει με οραματικό προαίσθημα. Ωστόσο, στην κοινωνία μας συγκεκριμένες πράξεις είναι, και εύλογα παραμένουν, υποβιβασμένες στη σφαίρα της παραφροσύνης. Η τρέλα όμως, δεν είναι μόνο καταστροφική. Κατά τη διαδικασία της εξέλιξης του ατόμου υπάρχουν στιγμές κατά τις οποίες η ορθολογικότητα δίνει τη θέση της στην οραματική παρόρμηση, η λογική των πράξεών μας δίνει τη θέση της σε μια ακραία επιθυμία για ελευθερία, επιθυμία που προορίζεται να καταποθεί από τους ατελείωτους κανόνες του κοινωνικού παιχνιδιού. Αυτό το ακραίο σημείο της βιολογικής και πνευματικής μεταμόρφωσης του ατόμου μπορεί να πυροδοτήσει θεαματικές και, μακροπρόθεσμα, αθώες παρορμήσεις σαν  αυτή του Ραστ, ή να απελευθερώσει βίαια, καταστροφικά ένστικτα, ικανά να καταστρέψουν με τραγικό τρόπο τον ίδιο τον ιστό της ύπαρξης, όπως στο μακελειό στο Λύκειο του Κολουμπάιν των Ηνωμένων Πολιτειών, όπως οι πέτρες που πετούν από τις γέφυρες σε αυτοκίνητα σε δρόμους ταχείας κυκλοφορίας στην Ιταλία, ο θάνατος αθώων νέων ανθρώπων και εκατοντάδες άλλα δείγματα δυσλειτουργίας της κοινωνικής ισορροπίας, που είναι επισφαλής.
 Αυτή η διελκυστίνδα μεταξύ επιθυμίας, οράματος και καταστροφής είναι μέρος της αναπόφευκτης, ουσιώδους φάσης της ανθρώπινης ζωής που φέρει το όνομα «εφηβεία», μια βιολογική περίοδος στο χτίσιμο της ταυτότητας, αλλά και πολύ περισσότερα απ’ αυτό. Οι χειρονομίες και οι ορμές της εφηβείας δεν ανευρίσκονται σε κάποια συγκεκριμένο τμήμα μιας γενιάς, αλλά σε όλες τις δημιουργικές, επιστημονικές και πολιτικές εκδηλώσεις στις οποίες μια εδραιωμένη γλώσσα και οι κανόνες της υπονομεύονται, ανατρέπονται, καταργούνται. Φιγούρες όπως ο Γκάντι, ο Ντον Μιλάνι, ο Μαντέλα ή ο Μοχάμετ Αλι, ακόμη και στο σημείο ωριμότητας της σκέψης και της ζωής τους, μπορούν να χαρακτηριστούν έφηβοι εν σχέσει με την ιστορική στιγμή κατά την οποία έδρασαν. Όπως οι έφηβοι, κι αυτοί αγνοήθηκαν, τιμωρήθηκαν, περιθωριοποιήθηκαν, κι όμως εξαιτίας των ακραίων πράξεων και λόγων, των ρίσκων που πήραν, κατάφεραν να σπρώξουν τον κόσμο στον οποίο ζούσαν προς μια μεταμόρφωση και μεγαλύτερη κοινωνική ωριμότητα. Οι έφηβοι, λοιπόν, δεν είναι απλώς μια ηλικιακή ομάδα˙ είναι μια αναγκαιότητα για τη μοίρα του κόσμου. Παρότι επώδυνη και τραγική, η κρίση της εφηβείας είναι μέρος της διαδικασίας εξέλιξης της Ιστορίας. Χωρίς την εφηβεία, βιολογική ή αυτή των ιδανικών, η πραγματικότητα σιγά σιγά, αδυσώπητα, θα ατροφούσε. Οπου δεν υπάρχει νεότητα, δεν υπάρχει μέλλον.


Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΦΗΒΕΙΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΗΤΑΝ ΤΑ '60ς


Η εφηβεία ως φάση μεταμόρφωσης έχει επίσης γίνει το σύμβολο μιας μυστηριώδους σεξουαλικής ταυτότητας. Γι’ αυτό χρησιμοποιώ το χαρακτηρισμό «Τέταρτο Φύλο». Εφόσον μπορούμε να θεωρήσουμε το αρσενικό, το θηλυκό και το ομοσεξουαλικό ως τρεις κατηγορίες, τρία διανοητικά διαφοροποιούμενα φύλα, τότε η εφηβεία μπορεί να ιδωθεί ως η τέταρτη διανοητική κατάσταση. Μια εντελώς ειδική διανοητική και σεξουαλική κατάσταση, επειδή εντάσσεται στα όρια μιας συγκεκριμένης χρονικής διάρκειας, στο πλαίσιο μιας επίπονης μεταμόρφωσης που τελικά θα ωθήσει το άτομο σε ένα από τα τρία παραδεδεγμένα φύλα, ή ίσως και στα τρία, διαφυλάσσοντας έτσι έναν αιώνια έφηβο, ανευλαβή και καινοτόμο χαρακτήρα. 


         Κανείς δεν μπορεί να αποφύγει την εφηβεία, ούτε μια κοινωνία ούτε ένα έθνος. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η σύγχρονη εφηβεία του κόσμου έλαβε χώρα στην αρχή των '60ς, δεκατέσσερα χρόνια μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Σε κάθε χώρα, σε κάθε ήπειρο, νέοι άνθρωποι επαναστάτησαν  κατά της καθεστηκυίας εξουσίας: λυκειόπαιδα της Κορέας κατά του καθεστώτος του Ζίγκμαν Ρι το 1960˙ η ιαπωνική οργάνωση επαναστατών φοιτητών Zengakurem το 1967˙ το Kami, το ινδονησιακό Μέτωπο Δράσης Φοιτητών το 1965˙ οι φοιτητές της πόλης Orissa της Ινδίας κατά της τοπικής κυβέρνησης το 1964˙ το κίνημα Provos και αυτό των φοιτητών στην Ολλανδία˙ η πορεία των κεριών στην Πράγα ένα χρόνο πριν από την περίφημη άνοιξη˙ το πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης κατά της κυβέρνησης του Αντνάν Μέντερς˙ η ομάδα ARM στη βόρεια Αφρική˙ οι φοιτητές του πανεπιστημίου Lovanium στο Κονγκό˙ φοιτητές στο Σουδάν, στην Αλγερία, στο Μπέρκλεϊ το 1965, καθοδηγούμενοι από τον Μάριο Σάβιο και με τη συνοδεία της μουσικής της Τζόαν Μπαέζ˙ο Μάο και οι φοιτητές της Πολιτιστικής Επανάστασης στην Κίνα το 1966˙ στη Ροδεσία το 1969 κατά του απαρτχάιντ˙ στο Μεξικό με την τρομερή σφαγή στην Plaza des Tres Cultures το 1968˙ στην Μπανκόκ το 1973˙ στη Χιλή κατά του Πινοσέτ˙ [το κίνημα των φοιτητών κατά της χούντας των συνταγματαρχών στην Ελλάδα το 1974˙ την ίδια χρονιά στην Πορτογαλία, η Επανάσταση των Γαρυφάλλων κατά της δικτατορίας (σ.τ.μ.)] ˙ στο Πακιστάν˙ όλο το διάστημα μέχρι το 1979 με την κατάληψη της αμερικανικής πρεσβείας στην Τεχεράνη˙ και η τραγική σύγκρουση στρατιωτών-φοιτητών  στο Πεκίνο την άνοιξη του 1989. Και βέβαια, ο Μάης του 1968 στη Γαλλία ή το κίνημα στην Ιταλία και τη Γερμανία την ίδια χρονιά. 


         Αυτοί οι φοιτητές δεν ήταν μόνο ένα ξένο σώμα όσον αφορά το status quo της επίσημης κυβέρνησης˙ ήταν οι κοινωνικές ορμόνες στη μεταμόρφωση ενός κόσμου που, με τη σειρά του, μεταμορφωνόταν ο ίδιος από άποψη υλική και οικονομική. Σήμερα, στην αρχή του 21ου αι. οι ορμόνες φαίνεται να εξελίσσονται πάλι˙ μια νέα εφηβεία μοιάζει να εγείρεται από τη μη αναστρέψιμη ανάγκη για αλλαγή μιας πραγματικότητας που πολύ γρήγορα βαίνει γηράσκουσα.
 

 

 

 

 

Το κείμενο συνεχίζεται με θέμα την εφηβεία σ' όλο τον πλανήτη, που θα μας απασχολήσει στο μέλλον