"Τέταρτο Φύλο" και Ιστορία
Ποιο είναι το Τέταρτο Φύλο;
Ποια η σχέση του με το ιστορικό γίγνεσθαι;
Μεταφράζω την εισαγωγή του λευκώματος THE FOURTH SEX εκδ.CHARTA
που έχει γράψει ο Φρανσέσκο Μπονάμι, τεχνοκριτικός και επιμελητής εκθέσεων
20 Μαϊου 1987. Ο Ματίας Ραστ, 19 ετών, κάτοικος Δυτικής
Γερμανίας, προσγείωσε το αεροπλάνο του στην Κόκκινη Πλατεία, πολύ κοντά στο
Κρεμλίνο, χωρίς να τον εμποδίσει κανείς. Αυτό το εφηβικό κατόρθωμα οδήγησε τη
σοβιετική αεράμυνα σε δίνη. Ο Γκορμπατσόφ ξαπόστειλε τους εμβρόντητους
αξιωματούχους που ύστερα από χρόνια έμμονης περιφρούρησης κατά της ατομικής
απειλής έγιναν περίγελως εξαιτίας ενός αβλαβούς μικρού
Τσέσνα. Ο νεαρός Ραστ έμεινε τέσσερα χρόνια σ’ ένα σοβιετικό στρατόπεδο εργασίας
και όταν τελικά επέστρεψε σπίτι τον περιγελούσαν σαν να ήταν ένας ηλίθιος που
είχε φέρει τον κόσμο στο χείλος του ατομικού πολέμου, Οι γονείς του ήταν
έξαλλοι ενώ ο Ματίας παρέμεινε επί μήνες μόνος, απομονωμένος από τους πάντες.
Η κίνηση αυτή του νεαρού Ραστ δεν ήταν
απλώς ανόητη, ήταν ακραία πράξη ενός εφήβου, στην οποία η ανοησία και η
ιδεοληψία συνδυάστηκαν σ’ ένα κοκτέιλ απίστευτης αυτοκαταστροφικής ενέργειας. Η
εικόνα πολλών άλλων νεαρών που κατεδάφιζαν ή σκαρφάλωναν πάνω στο Τείχος του
Βερολίνου δυο χρόνια αργότερα, έκαναν
τον άθλο του Ραστ να μοιάζει με οραματικό προαίσθημα. Ωστόσο, στην κοινωνία μας
συγκεκριμένες πράξεις είναι, και εύλογα παραμένουν, υποβιβασμένες στη σφαίρα
της παραφροσύνης. Η τρέλα όμως, δεν είναι μόνο καταστροφική. Κατά τη διαδικασία
της εξέλιξης του ατόμου υπάρχουν στιγμές κατά τις οποίες η ορθολογικότητα δίνει
τη θέση της στην οραματική παρόρμηση, η λογική των πράξεών μας δίνει τη θέση
της σε μια ακραία επιθυμία για ελευθερία, επιθυμία που προορίζεται να καταποθεί
από τους ατελείωτους κανόνες του κοινωνικού παιχνιδιού. Αυτό το ακραίο σημείο
της βιολογικής και πνευματικής μεταμόρφωσης του ατόμου μπορεί να πυροδοτήσει
θεαματικές και, μακροπρόθεσμα, αθώες παρορμήσεις σαν αυτή του Ραστ, ή να απελευθερώσει βίαια,
καταστροφικά ένστικτα, ικανά να καταστρέψουν με τραγικό τρόπο τον ίδιο τον ιστό
της ύπαρξης, όπως στο μακελειό στο Λύκειο του Κολουμπάιν των Ηνωμένων
Πολιτειών, όπως οι πέτρες που πετούν από τις γέφυρες σε αυτοκίνητα σε δρόμους
ταχείας κυκλοφορίας στην Ιταλία, ο θάνατος αθώων νέων ανθρώπων και εκατοντάδες άλλα δείγματα δυσλειτουργίας της κοινωνικής ισορροπίας, που είναι επισφαλής.
Αυτή
η διελκυστίνδα μεταξύ επιθυμίας, οράματος και καταστροφής είναι μέρος της
αναπόφευκτης, ουσιώδους φάσης της ανθρώπινης ζωής που φέρει το όνομα «εφηβεία»,
μια βιολογική περίοδος στο χτίσιμο της ταυτότητας, αλλά και πολύ περισσότερα
απ’ αυτό. Οι χειρονομίες και οι ορμές της εφηβείας δεν ανευρίσκονται σε κάποια
συγκεκριμένο τμήμα μιας γενιάς, αλλά σε όλες τις δημιουργικές,
επιστημονικές και πολιτικές εκδηλώσεις στις οποίες μια εδραιωμένη γλώσσα και οι
κανόνες της υπονομεύονται, ανατρέπονται, καταργούνται. Φιγούρες όπως ο Γκάντι,
ο Ντον Μιλάνι, ο Μαντέλα ή ο Μοχάμετ Αλι, ακόμη και στο σημείο ωριμότητας της
σκέψης και της ζωής τους, μπορούν να χαρακτηριστούν έφηβοι εν σχέσει με την
ιστορική στιγμή κατά την οποία έδρασαν. Όπως οι έφηβοι, κι αυτοί αγνοήθηκαν,
τιμωρήθηκαν, περιθωριοποιήθηκαν, κι όμως εξαιτίας των ακραίων πράξεων και
λόγων, των ρίσκων που πήραν, κατάφεραν να σπρώξουν τον κόσμο στον οποίο ζούσαν
προς μια μεταμόρφωση και μεγαλύτερη κοινωνική ωριμότητα. Οι έφηβοι, λοιπόν, δεν
είναι απλώς μια ηλικιακή ομάδα˙ είναι μια αναγκαιότητα για τη μοίρα του κόσμου.
Παρότι επώδυνη και τραγική, η κρίση της εφηβείας είναι μέρος της διαδικασίας εξέλιξης
της Ιστορίας. Χωρίς την εφηβεία, βιολογική ή αυτή των ιδανικών, η
πραγματικότητα σιγά σιγά, αδυσώπητα, θα ατροφούσε. Οπου δεν υπάρχει νεότητα,
δεν υπάρχει μέλλον.
Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΦΗΒΕΙΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΗΤΑΝ ΤΑ '60ς
Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΦΗΒΕΙΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΗΤΑΝ ΤΑ '60ς