Παρασκευή 22 Νοεμβρίου 2013

Επύλλιον σε ξ και λ

Παραδόξως, μ’ ένα ταξίδι εις την ξένην
μ’ ένα βιβλίο ξεχασμένο
μες στη μοναξιά μετά
ξαναβρίσκει κανείς, ξαναθυμάται
την καταγωγή  τη χώρα της καρδιάς του
ξεδιαλέγει τους μύθους
αναγάγει στα θεμέλια
σκοτώνει τους γονείς για να φτάσει στους προπάππους 

Παραδόξως, μακριά από το Αιγαίο
πρώτη φορά ίσως τόσο μακριά από τη θάλασσα
μα στην αχλύ της πάντα,
τόσο μακριά από τους οικείους
που κατοικούν παρ’ όλα ταύτα μέσα του,
ανακαλύπτει τη χώρα του πνεύματός του
καταχωνιασμένη  λεηλατημένη
μια πατρίδα συμβολική  ανεπαρκή βεβαίως
εγκατεστημένη στους κύκλους της αμφιθυμίας
Επιτέλους έναν τόπο
όπου μπορεί να σταθεί και να κινήσει τη ζωή του

Εξαφνα λοιπόν
ελλιμενίζεται εντός ελλειψοειδούς τροχιάς
έλλογων μυθικών σχημάτων
και ανελλιπώς ελίσσεται
ανάμεσα ανάλωση  ανάληψη  ανέλιξη
Εμβάλλεται εις τον πειρασμόν του ελληνικού ελιξηρίου

Γεννήθηκα στα Χανιά της Κρήτης και από τις πρώτες ενασχολήσεις μου ήταν το μπαλέτο (για λόγους Ορθοπεδικής) και τα γαλλικά στο Γαλλικό Ινστιτούτο της πόλης. Δυστυχώς χρειάστηκε να μετακομίσουμε στην Αθήνα στα δέκα μου, και συνέχισα στο Γαλλικό Ινστιτούτο του Παγκρατίου. Όμως, όμως εκεί τελειώνει η πρώτη σχέση μου με τα γαλλικά: η ιδιαίτερη δυσκολία μου να προσαρμοστώ στη μεγάλη πόλη, η ακόμα εντονότερη δυσκολία να ξεμάθω τα κρητικά και να μάθω τα ελληνικά, η μεγάλη απόσταση του Ινστιτούτου από τον Υμηττό όπου μέναμε, οδήγησαν τελικά –ύστερα από μεγάλους ποδαρόδρομους μόνη από και προς το Ινστιτούτο– να εγκαταλείψω τη γλώσσα.

 Όμως, όμως ευτυχώς, είχα μια δεύτερη ευκαιρία: η σύντροφος παιδικού φίλου από τον Υμηττό ήταν Γαλλίδα.  Έτσι εισέβαλε η Γαλλία ξανά στη ζωή μου. Τα παιδιά μας πήγαν μαζί στο ελληνογαλλικό λύκειο Eugène Delacroix της Αγίας Παρασκευής, η μεγάλη μου κόρη είναι φοιτήτρια της Γαλλικής Φιλολογίας. Όσο για το Παρίσι, μας φιλοξένησε δύο αξέχαστες φορές. Την πρώτη, στο Νοσοκομείο Παίδων Armand-Trousseau, για μια σοβαρή στοματοπροσωπική επέμβαση της δεύτερης κόρης μου, απολύτως επιτυχή. Τη δεύτερη, για μια παρ’ ολίγον σοβαρή επέμβαση που τελικά κατέληξε σε ελαφρά, και στην ουσία σε πολυήμερες διακοπές με τα παιδιά μας και καθημερινό περπάτημα στους δρόμους, τα πάρκα, τις πλατείες, τα μουσεία της πόλης, την Disneyland δις. Και μια επίσκεψη στην υπέροχη παραλία της Νορμανδίας, φιλοξενούμενοι από φίλους. Στη διαδρομή από το Παρίσι προς τη Νορμανδία, υπό τους ήχους της μουσικής του Θεοδωράκη που συνόδευαν τη διαδρομή μας, γεννήθηκε  το  Επύλλιον σε ξ και λ.

Εκτός από ποίημα έγινε και εικαστική εγκατάσταση από τον εικαστικό Μάνο Ποντικάκη στη Βασιλική του Αγίου Μάρκου στην έκθεση Ρίζες, που  διοργάνωσε ο ελληνογαλλικός σύνδεσμος καλλιτεχνών NAUTE, με επικεφαλής και πάλι Γαλλίδα εγκατεστημένη στην Ελλάδα.

"Τι είναι η πατρίδα" αναρωτιέται η Βερόνικα Κ. της Ελενας Χουζούρη στο βιβλίο της Δυο φορές αθώα, ένα βιβλίο-μελέτη πάνω σ' αυτό το θέμα. Η γλώσσα που σκέφτεσαι, όπως της υποδεικνύεται, η γλώσσα που ονειρεύεσαι, όπως μαρτυρούν πολλοί ξενιτεμένοι, ή η παιδική ηλικία, όπως διατείνονται συχνά; Στο ποίημα νομίζω πως, όπως τα λογοτεχνικά κείμενα εν γένει, δεν δίνω μία απάντηση, αλλά αυτοσαρκαστικά "παίζω" το παιχνίδι των ήχων και των λέξεων.

Οι μεγάλες κόρες μου, πάντως, έχουν υποσχεθεί στη μικρότερη αδελφή τους, όταν γίνει 10 ετών, να τη συνοδεύσουν στο Παρίσι.







Πέμπτη 21 Νοεμβρίου 2013



ΥΠΕΡ ΜΝΗΜΗΣ ΑΠΟΛΟΓΙΑ

 Ήταν ευτυχής συγκυρία το γεγονός ότι οι Εκδόσεις της Εστίας μου ανέθεσαν τη διόρθωση και επιμέλεια βιβλίων που άπτονται των ενδιαφερόντων μου.



Unsaved Preview Document

Πρώτα το βιβλίο Ψυχανάλυση 
και Εφηβεία 
σε επιμέλεια του ψυχίατρου, παιδοψυχίατρου και ψυχαναλυτή Γερ. Στεφανάτου, σε περίοδο που ήδη ξεψάχνιζα οτιδήποτε σχετικό με την εφηβεία.

Κι ύστερα, το βιβλίο του Π. Λουκάκου 
Η Αθέατη Οψη – Τύπος και πολιτική στη Μεταπολίτευση 
που μόλις κυκλοφόρησε.

Ο Πάνος Λουκάκος δεν έτυχε να είναι ποτέ διευθυντής μου, αν και περάσαμε από τις ίδιες εφημερίδες – σε άλλες περιόδους όμως. Τον θυμάμαι παρ’ όλα αυτά μία και μοναδική φορά, απέναντι από το γραφείο μας του 2ου ορόφου της Σωκράτους, στην «Καθημερινή». Εγώ μόλις πήγαινα, αυτός τότε έφευγε.

Ηταν τόσο σοβαρός, στενοχωρημένος, περιστοιχισμένος από συνεργάτες αλλά αμίλητος, που η εικόνα του χαράχτηκε μέσα μου. Όπως έμαθα διορθώνοντας το βιβλίο του, μόλις είχε συγκρουστεί με τον εκδότη και είχε παραιτηθεί.

Η πορεία ενός ανθρώπου του Τύπου συνήθως χαρακτηρίζεται από δύσκολες και αβέβαιες επιλογές. Για παράδειγμα, αν ο Πάνος Λουκάκος δεν είχε επιλέξει να φύγει από το κυριακάτικο «Βήμα», μένοντας ως διευθυντής σύνταξης όπως του προτάθηκε, ίσως ακόμα και σήμερα να εξακολουθούσε να βρίσκεται στο Συγκρότημα, μιας και το κυριακάτικο φύλλο επέζησε του καθημερινού. Ή, αν είχε γίνει η «Μεσημβρινή» σαββατοκυριακάτικο φύλλο, όπως είχε προφητικά προτείνει στον εκδότη τότε, βλέποντας την πορεία των εντύπων γενικότερα, θα μπορούσε σήμερα να είναι ένα από τα επιτυχημένα εβδομαδιαία φύλλα.

Αυτά όμως θα του είχαν στερήσει το ταξίδι που επακολούθησε.

Δεν μπορώ παρά να συμφωνήσω μαζί του πως σ’ αυτό το ταξίδι «τα καλύτερα χρόνια» ήταν στην «Ελευθεροτυπία», αν και αυτή η εφημερίδα ναυάγησε όπως ναυάγησε, στα βαθιά νερά της κρίσης.

Δεν μπορώ παρά να συμφωνήσω μαζί του πως για να δούμε το μέλλον μας ως Ελλάδα, οφείλουμε να μελετήσουμε και πάλι τη Μεταπολίτευση. Να ακολουθήσουμε το νήμα που συνέδεε αιτίες με αποτελέσματα, αποφάσεις ή ολιγωρίες με τις επιπτώσεις τους, παρότι ο ίδιος απλώς μας δίνει πληροφορίες (κάποιες άγνωστες, άλλες γνωστές αλλά λησμονημένες, ακόμη ακόμη και ορισμένες που μπορεί να είχαμε υποψίες ότι ίσχυαν μα δεν το γνωρίζαμε πράγματι), πληροφορίες τις οποίες καλούμαστε να συνδέσουμε.

Επί παραδείγματι: Υπάρχει άραγε σχέση ανάμεσα στο λόγο περί υπευθυνότητας του Προέδρου της Δημοκρατίας από τον Κων/νο Καραμανλή ενώπιον του τότε υπουργού Εξωτερικών Γ. Χαραλαμπόπουλου και της απόφασης (εσπευσμένης και κρυφίως οργανωμένης) ψαλιδίσματος των αρμοδιοτήτων του; Και δεν είναι ειρωνεία της τύχης το ότι ο ίδιος ο Παπανδρέου ομολογεί ότι το μεγαλύτερο λάθος του υπήρξαν αυτές οι αλλαγές;

Κι ύστερα, πέρα από τις πολιτικές των κομμάτων, δεν έχει πολύ ενδιαφέρον το πώς οι κινήσεις μεμονωμένων προσώπων, ακόμη και εντός της ίδιας παράταξης, λειτούργησαν καταλυτικά με τις πράξεις ή τις παραλείψεις τους στη διαμόρφωση του μέλλοντός μας;

Και δεν είναι ρεαλιστική και εναργής η σύνδεση του πολιτικού με το πολιτιστικό και ανθρώπινο τοπίο την οποία επιχειρεί, από τη θέση είτε του δημοσιογράφου είτε του βουλευτή Επικρατείας είτε του προϊσταμένου δημόσιου οργανισμού;

Επιπλέον, έχει μεγάλο ενδιαφέρον να γνωρίζουμε, έστω και εκ των υστέρων, τι ελέχθη και τι πράγματι έγινε, πώς τα μεγάλα λόγια δεν αποτέλεσαν βάση της πολιτικής ούτε όμως και η σιωπή (ή η λούφα) χρυσό. Με ποιες μεθόδους οι πολιτικοί χειραγώγησαν τότε (και, δεδομένων των νέων συνθηκών, χειρίζονται τώρα) πλήθη και ψήφους και συνειδήσεις. 

Οι μαρτυρίες δεν αποτελούν Ιστορία, βέβαια. Συμβάλλουν όμως με τον τρόπο τους στην ανάγνωση της Ιστορίας που πραγματοποιείται κάθε περίοδο, εμπλουτίζοντας τις αφηγήσεις που υιοθετούμε ως άτομα και ως κοινωνίες. Στη σημερινή συγκυρία, όπου πάλι καλλιεργούνται διαχωρισμοί και εκτοξεύονται αφορισμοί, οφείλουμε την ψύχραιμη ματιά και την επαναξιολόγηση των δεδομένων των πρόσφατων δεκαετιών χωρίς ιδεολογικά παραπετάσματα και ουρλιαχτά. Η πολιτική δεν είναι πλέον μόνον η τέχνη του ανέφικτου δυστυχώς, αλλά και το πεδίο όπου εκδηλώνεται ο απανθρωπισμός, είτε με βίαιο είτε με μελιστάλαχτο προσωπείο. Και αν κάτι οφείλουμε να υπερασπιστούμε, κατ’ αρχήν με τα κείμενά μας, ως καλαμαράδες αλλά και φεϊσμπουκάδες και μπλόγκερ πλέον, είναι ο ανθρωπισμός και η ευγένεια, η αλληλεγγύη, όπως την έμαθαν κάποιοι εξ απαλών ονύχων από τις οικογένειές τους, και η έγνοια για τον χαροκαμένο και κατ’ επανάληψιν λεηλατημένο τούτο τόπο. Υπέρ όλων αυτών αλλά και υπέρ μνήμης απολογία είναι νομίζω εν τέλει το παρόν βιβλίο στην παρούσα συγκυρία.