AMEA και ΜΜΕ

Γιατί επελέγη άραγε από τη Γενική Γραμματεία Μέσων Ενημέρωσης ο φετινός Μάρτιος 

 (η προηγούμενη διοργάνωση είχε γίνει το 2009)

για να διοργανωθεί το 5^ο Διεθνές Συνέδριο

  Άτομα με Αναπηρία & ΜΜΕ – Ενσωμάτωση και Κρίση στην Ψηφιακή Εποχή; 

             

Ίσως για να δοθεί βήμα στην παρουσίαση μιας νέας διαδικτυακής πύλης του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικής Αλληλεγγύης, της ΣΥΣΠΕΑΠ (Σύστημα Συλλογής, Παραγωγής, Εμπλουτισμού & Αξιοποίησης Περιεχομένου) www.prosvasi-amea.gov.gr και της αντίστοιχης φωνητικής πύλης, στο 213 2056050. Πρώτο σύστημα δημόσιας σελίδας στην Ε.Ε. με στόχο την παρακολούθηση της επικαιρότητας, θεματικές που αφορούν τους ανθρώπους με αναπηρία και απλοποίηση κειμένων, στην προσπάθεια ο ιστότοπος να είναι προσβάσιμος και να προσφέρει αμφίδρομη επικοινωνία.

Ίσως στο πίσω μέρος του μυαλού των διοργανωτών να υπήρχε επίσης η γενικότερη συγκυρία και οι επερχόμενες εκλογικές αναμετρήσεις: δεν ήταν λίγοι αυτοί που επισήμαναν πως οι πολιτικοί και τα ΜΜΕ θυμούνται αυτές τις ευάλωτες ομάδες Χριστούγεννα, Πάσχα, την 3^η Δεκεμβρίου και στις εκλογές. Ταυτόχρονα ακούστηκαν επικρίσεις και διαμαρτυρίες για την πολιτική περικοπής επιδομάτων, τη δυσλειτουργία των ΚΕΠΑ και την έμμεση δυσφήμηση όλων των αναπήρων με την υπερανάδειξη περιπτώσεων αναπήρων-μαϊμού.

Ίσως, ακόμη, να έχει φτάσει ο καιρός που έννοιες όπως ο εθελοντισμός δέχονται μια νέα επεξεργασία, αποσυνδέονται από παλαιότερες χρήσεις˙  χρησιμοποιούνται στο πλαίσιο μιας πολιτικής που μοιάζει να λειτουργεί πέραν και εκτός πολιτικών κομμάτων, πλησιάζοντας κάπως σ’ αυτό που θα λέγαμε (και θα θέλαμε) κοινωνία των πολιτών. Βέβαια, είναι κάπως δύσκολο να πείσεις ανθρώπους οικονομικά και κοινωνικά καθημαγμένους, όπως είμαστε οι Έλληνες στη σημερινή συγκυρία, ότι διατρανώνοντας «θέλω, συμμετέχω, υποστηρίζω» γινόμαστε ενεργοί πολίτες. Ακόμα περισσότερο, τους ίδιους τους ανθρώπους με αναπηρίες, να θελήσουν να ενταχθούν στο εθελοντικό κίνημα, με στόχο την κοινωνικοποίηση και τη συμμετοχή!

Το διήμερο συνέδριο (13-14 Μαρτίου), πάντως, πραγματοποιήθηκε επιτυχώς. Έλληνες και ξένοι σύνεδροι συνέβαλαν με τις εισηγήσεις τους σ’ ένα παλίμψηστο απόψεων και προτάσεων. Κοινή συνισταμένη πολλών εισηγήσεων και από τα πιο ενδιαφέροντα σημεία που επισημάνθηκαν από πολλούς εισηγητές είτε ρητά (Μπέττυ Τσακαρέστου: η ανα-τροπή είναι βασικό στοιχείο της ζωής όλων μας και με κάποια έννοια είμαστε όλοι –δυνάμει– ανάπηροι) είτε με προσωπικά ή άλλα παραδείγματα (Γιάννης Κωστάκης, Avital Sandler-Loeff, Ευ. Ντζιούνη, Δ. Στεφανίδης) υπήρξε η διεύρυνση της έννοιας της αναπηρίας, πέρα από τυπικές κατηγορίες, και σε ασθένειες που δεν φαίνονται, που επέρχονται με τη γήρανση, που καθιστούν μέρος του πληθυσμού αόρατο (InVisibili ονομάζεται το blog δημοσιογράφων της Corriere della Sera που παρουσίασε ο Simone Fanti, με στόχο την επαφή ΑμεΑ-μη ΑμεΑ), ή οδηγούν ευπαθείς ομάδες στην αναπηρία λόγω κρίσης (Ν. Πέππας). Περιλαμβάνοντας βέβαια και τη διανοητική αναπηρία, όπως διορθώνει η Special Olympic Ελλάς (Γ. Δεσποτοπούλου) ότι πρέπει να αποκαλείται η νοητική στέρηση.

Δεν ήταν η μόνη αλλαγή όσον αφορά την ορολογία. Όχι πια για ενσωμάτωση (που προέρχεται από το ιατρικό μοντέλο) αλλά για ένταξη (δηλαδή αλλαγή της κοινωνίας προς ένταξη όλων των μελών της) μίλησε  ο Ι. Λυμβαίος, μεταφέροντας και τον χαιρετισμό του κ. Βαρδακαστάνη, προέδρου της ΠΟΣΓΚΑμεΑ. Πολλοί από τους ομιλητές αναφέρθηκαν στην ανάγκη επέκτασης της προσβασιμότητας και στον ψηφιακό κόσμο (με προσαρμογές αναλόγως του είδους της αναπηρίας) και σε φυσικούς χώρους (κτίρια, υπηρεσίες, μουσεία, χώρους πολιτισμού -εξαιρετικά παραδείγματα από τη νομοθεσία της Γαλλίας ανέφερε η Ευ. Ντζιούνη,από τους οργανωτές του φεστιβάλ τέχνης ΑΝΑΜΕΣΑ, με συμμετοχή ΑμεΑ και μη ΑμεΑ) www.festivalanamesa.com.

Προτάσεις υπήρξαν πολλές. Υποδείγματα πρακτικών αναφέρθηκαν, και από την εμπειρία στο εξωτερικό (V. Besnard Κέντρο Ενηλίκων Αυτιστικών Abri Montagnard, A. Fraddrich Κέντρο Αποκατάστασης Klinic Bavaria). Η δικτύωση αναδείχθηκε σε θετικό παράγοντα για τη ζωή των ανθρώπων με αναπηρίες, ακόμα περισσότερο απ’ ό,τι για τους υπολοίπους. Για εκπαίδευση, επικοινωνία, ψυχαγωγία, σύνδεση με κρατικές υπηρεσίες, ψυχολογική και ιατρική υποστήριξη, εργασία ίσως, αυτοέκφραση. Επισημάνθηκαν όμως και οι κίνδυνοι για απομόνωση και υποκατάσταση της πραγματικής από την ψηφιακή ζωή ενώ αναγνωρίστηκε πως δεν είναι πανάκεια: Η συνάφεια με τους άλλους στο φυσικό χώρο, η συνεργασία σε κοινούς τόπους δουλειάς, διασκέδασης, εκπαίδευσης και αθλητισμού φαίνεται να είναι οι ενδεδειγμένοι τρόποι και διαδικασίες κοινωνικοποίησης, διασύνδεσης, συμμετοχής (σημαντικές οι μαρτυρίες των Ν. Περδικάρη, Ευ. Σμπράου, Η. Βογιατζή, Θ. Τσέλιου). Κι έτσι, ενώ κάποιοι διεκδικούν περισσότερο χρόνο προβολής θεμάτων ΑμεΑ στην κρατική και ιδιωτική τηλεόραση, η Ρόη Παναγιωτοπούλου επισήμανε πόσο έχει μειωθεί η δύναμη της TV και η Μπέττυ Τσακαρέστου υπέδειξε ως δίκτυα και σύγχρονες πλατφόρμες τις ίδιες τις (ευφυείς) διασυνδεμένες πόλεις που δεν ανταποκρίνονται πλέον μόνο στους εκλεκτούς αλλά προσφέρουν ευκαιρίες συνεργασίας και ισότιμης συμμετοχής στα κοινά.

Ε.Ε.Ε.Ε.Κ. Αγίου Δημητρίου

Έτσι, ελπίζουμε πως θα εκπέμψει ξανά το Ραδιόφωνο της ΕΛΕΠΑΠ, όπως μας είπε ο Θ. Τσέλιος. Ενώ και ο Γ. Προκοπάκης, πρόεδρος τότε ακόμη του Δ.Σ. της ΝΕΡΙΤ, βεβαίωσε πως εκπομπή για την αναπηρία θα μεταδίδεται σε ώρες υψηλής θεαματικότητας, μετά το Δελτίο Ειδήσεων, στοχεύοντας στο γενικό κοινό. Πολλά site και blog για ΑμεΑ εμφανίζονται, κάποια μάλιστα με θεαματική επισκεψιμότητα (newsitamea.gr). Bέβαια, με θεματολογία από «5χρονος με αυτισμό θέλει να πάει στο σχολείο αλλά καθηγητής δεν υπάρχει» μέχρι «Η συνταγή για το ρόφημα που γιατρεύει τα πάντα» και «Αν μείνεις στο ράφι ίσως να πας από καρδιά», δεν μπορούμε να μιλήσουμε για σοβαρό και έγκυρο ενημερωτικό προϊόν αλλά για τουρλού ειδησεογραφία, που όμως τραβάει «χτυπήματα» λόγω και των συνεχών κοινοποιήσεων στο facebook. Μήπως τη μέθοδο της κοινοποίησης κάθε ανάρτησης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πρέπει να ακολουθήσει και  το www.prosvasi-amea.gov.gr για να μπορέσει να διεισδύσει και να βοηθήσει πραγματικά;

Ο γ.γ. Μέσων Ενημέρωσης Ι. Παναγιωτόπουλος, προς τιμήν του, ήταν παρών σ’ όλη τη διάρκεια του συνεδρίου και στην τελευταία του τοποθέτηση εξήγγειλε ένα forum συζήτησης για θέματα αναπηρίας στο site της γ.γ. Μέσων Ενημέρωσης και summer school για δημοσιογράφους, που θα τους βοηθήσει στην ανάδειξη των προβλημάτων αφενός με δημοσιογραφικά ενδεδειγμένο και όχι στερεοτυπικό τρόπο και, αφετέρου, με βάση συγκεκριμένο κώδικα παρουσίασης των αναπήρων και των οικογενειών τους, ενώ παραδέχτηκε την ύπαρξη αποκλεισμού και άκουσε τις προτάσεις των φορέων που μετατοπίζουν το ενδιαφέρον από τον ανάπηρο άνθρωπο στον πολίτη με αναπηρία, ζητώντας καθολικό σχεδιασμό. Μετά το πέρας κάθε συνεδρίας παρουσιάζονταν αποσπάσματα από την εκπομπή της ΕΤ3 Εκτη Αίσθηση, τη μόνη της ελληνικής τηλεόρασης αμιγώς για ανθρώπους με αναπηρία, που την κάνει και την παρουσιάζει ο τυφλός δημοσιογράφος Γ. Μπελίρης, ενώ παρουσίαση χορού ΑμεΑ μαζί με μη ΑμεΑ έγινε από τον Γ. Χρηστάκη και την ομάδα ΔΑΓΙΠΟΛΗ.

Φαίνεται πως προχωρά η ίδρυση νέων σχολείων ειδικής αγωγής, τμημάτων ένταξης και Εργαστηρίων Ειδικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και κατάρτισης ενώ εκκρεμεί μια πολύ σημαντική απόφαση: Αν στα ειδικά γυμνάσια θα επιστρέψουν, κατ’ εξαίρεση, οι διδάσκοντες των εργαστηρίων κεραμικής, ξυλουργικής, υφάσματος-ένδυσης κ.λπ., που έχουν τεθεί σε διαθεσιμότητα, καμιά 30αριά άνθρωποι όλοι μαζί. 

Εξοπλισμός εκατομμυρίων, που χρησιμοποιείται εδώ και χρόνια αλλά και νεότατος που κάποιοι φρόντισαν να έλθει μέσω προγραμμάτων ΕΣΠΑ, κλειδώθηκε απλώς για να μην καταστραφεί ή κλαπεί, περιμένοντας μια θετική απόφαση που επηρεάζει τη ζωή και την εκπαιδευτική διαδικασία πολλών μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. 

Ίσως τα έξοδα που έγιναν για το 5^ο Συνέδριο να έφταναν για άλλον ένα χρόνο μισθοδοσίας αυτών των καθηγητών. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει πως το συνέδριο δεν έπρεπε να γίνει. Αντιθέτως.

Ειδικό Επαγγελματικό Γυμνάσιο Αγίου Δημητρίου
Εύφημος μνεία στον 3ο ΠανελλήνιοΔιαγωνισμό 
μαθητικών ταινιών μικρού μήκους"ΖΗΤΕΙΤΑΙ ΕΛΠΙΔΑ"
(εμπνευσμένη από το ομώνυμο διήγημα
του Αντώνη Σαμαράκη)
https://www.youtube.com/watch?v=ymh01yy3O7Y

Σημαίνει όμως πως αν πράγματι η αντιμετώπιση των Ανθρώπων με Αναπηρίες σημαίνει κάτι ουσιώδες, όπως έδειξε να πιστεύει η Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης και Επικοινωνίας, οφείλει να κοινωνήσει στο υπουργείο Παιδείας την ανάγκη να εξευρεθεί και το κονδύλι που θα επιτρέψει στους μαθητές των ειδικών σχολείων την προσβασιμότητα σ’ εκείνες τις τέχνες και τις πρακτικές που θα τους προσφέρουν τα εφόδια και τις δεξιότητες για να συναντήσουν το μέλλον τους. 

Θα αποτελέσει η απόφασή του έναν από τους «δείκτες μέτρησης της κοινωνικής συνοχής και της επανασύνδεσης με την κοινωνία», στους οποίους αναφέρθηκε ο Γ. Σταμάτης (γραμματέας Κοινωνικών Δικτύων και Ειδικών Πληθυσμιακών Ομάδων Ν.Δ.). Εισάγοντας επίσης μιαν άλλη εξαιρετική ιδέα: ότι πρέπει εμείς να επιχειρήσουμε την προσέγγιση, εμείς οι υπόλοιποι να προσπαθήσουμε ώστε να μας δεχτούν οι Άνθρωποι με Αναπηρία. Κανείς δεν αντιτίθεται φαντάζομαι σε μια τέτοια αντίληψη, που συμβαδίζει με τη διοικητική μεταρρύθμιση και τη σταδιακή αλλαγή του προνοιακού μοντέλου σε ανοιχτής φροντίδας. 

Άλλωστε, ζούμε σε μια εποχή που έχουμε να αντιμετωπίσουμε «σύνθετα προβλήματα μιας περίπλοκης ζωής» όπου «οι υποδομές είναι οι άνθρωποι» (Μπ. Τσακαρέστου) και χρήσιμες είναι όλες οι καλές πρακτικές που αναγνωρίζουν τους πολίτες με αναπηρία ως υποκείμενα δικαιωμάτων και όχι αντικείμενα φιλανθρωπίας.